Monumenten OKV Gander
IJzergieterijmonument
Gedenkplaat Vulcaansoord
Aspergemonument
Gedenkplaat Herman van Velzen
Gedenkplaat Eerste lagere school
Bij de wet van 13 augustus 1857 werd een nieuwe regeling ten aanzien van het lager onderwijs tot stand gebracht, naar aanleiding waarvan de raad van de gemeente Ambt-Doetinchem in 1861 besloot diverse maatregelen te nemen, onder meer om de school te Gaanderen te bestemmen als hulpschool.
In 1863 vond het gemeentebestuur van Ambt-Doetinchem dat deze school te oud en te klein was, zodat werd besloten tot nieuwbouw en tot verkoop van het oude gebouw.
Informatiebord Gaanderense korenmolen
(1875 ca.1920)
Op de kruising Watertapweg – Hogeweg – Binnenweg stond vroeger de Gaanderense korenmolen. Hij stond aan het Mullepad, dat vanaf de zuidelijker gelegen akkers aan de Rijksweg via de korenmolen naar de watermolen bij ‘Veldink’ liep. In 2020 is in nauwe samenwerking van de gemeente Doetinchem met OKV Gander op deze plek een infobord geplaatst met daarop een topografische kaart met de vroegere situatie (1905) en een luchtfoto met de situatie in 2015. Daarnaast een tekening van hoe de molen er heeft uitgezien, getekend door Wim Land uit Terborg.
De korenmolen werd oorspronkelijk in 1857 als bovenkruier gebouwd in Arnhem en stond daar op de Mussenberg. In 1875 werd de molen verkocht en in Gaanderen zonder het onderstuk als grondzeiler weer opgebouwd op de natuurlijke hoogte (rivierduin, 20 m +NAP) waar Hogeweg,
Watertapweg en Binnenweg samenkomen.
Op 6 juli 1892 is de molen door onbekende oorzaak afgebrand. De molen is daarna weer opgebouwd. De ‘ronde bovenkruier zonder stelling’ bestaat in elk geval ook nog in 1910, wanneer hij overgaat naar de gebr. Veldink. Deze zijn ook eigenaar van de waterradmolen. Voordeel is dat als er te weinig water was de windmolen, en als er te weinig wind was de watermolen benut kan worden.
Waarschijnlijk is de korenmolen vrij kort na de verkoop aan de Veldinks opnieuw door brand verwoest en niet meer opgebouwd. Op topografische kaarten staat hij in 1914 nog aangegeven.
Klooster Bethlehem
Vanaf Gaanderen via de Rekhemseweg, voor Café-Restaurant Het Onland zijn in het landschap de contouren nog zichtbaar van het vroegere klooster Berthlehem. Dit klooster is vanaf circa 1179 tot circa 1579 ‘in functie’ geweest. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog is het verwoest.
Het huis Rekhem dat hier gebouwd is, staat waarschijnlijk op de fundamenten van het klooster.
Om het terrein liggen nog overblijfselen van een vroegere gracht, die gevoed werd door de Beneden Slinge; nu is dat het grootste deel van het jaar een droge laagte. Verder staan er knotwilgen ter accentuering van de gracht (zie sneeuwfoto).
Aan de loop van de Beneden Slinge bevond zich de Rekhemse IJzergieterij, de eerste van Nederland, vanaf 1689. (zie ook bij Gieterijmonument)
Russische onderduikers bij waterpompstation De Pol in WO II
Inleiding
Toen Eed Mijnen (vroeger wonend aan de Bielheimerweg bij De Pol) in 2015 overleed, liet hij een kistje na met wat hij ‘Russenspullen’ noemde. Dit wekte na dedood van zijn vrouw, Bertha, de interesse van zoon Ed, die al jaren in Bennekom woont, maar zijn jeugd in deze omgeving heeft doorgebracht. Hij ontdekte allerlei foto’s, briefjes, e.d. die er op wezen dat er Russische onderduikers in de oorlog in het gebied van De Pol zijn geweest en dat Eed daar zelfs een belangrijke rol in heeft gespeeld. Dit was het startsein om eens uitgebreid op onderzoek uit te gaan, hier wilde hij het zijne van weten.
De opzet van zijn onderzoek
Het werd één grote puzzel, waarbij uiteindelijk bijna alle stukjes in elkaar vielen. Binnen een paar maanden breidde Eds onderzoek zich uit tot zelfs diep in Rusland.
Hierbij had Ed het geluk, dat hij Alla Kossareva als huishoudelijk medewerkster heeft, die de Russische taal machtig is en bij de contacten met Rusland van onschatbare waarde was.
